Theo EU Open Innovation Strategy and Policy Group, sự phát triển của Đổi mới sáng tạo có thể được chia thành 3 giai đoạn chính: Đổi mới sáng tạo đóng, đổi mới sáng tạo Mở và Hệ sinh tháo Đổi mới sáng tạo Mở.
Giai đoạn những năm 90 của thế kỷ XX, Đổi mới sáng tạo được xem là một yếu tố quan trọng để phát triển khoa học – công nghệ và được chuyển hướng ứng dụng sang kinh tế vào năm 2005 bởi Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD). Thế nhưng thuật ngữ “Đổi mới sáng tạo Mở” lại lần đầu tiên được trình bày bởi Giáo sư Henry Chesbrough trường Harvard năm 2003 trong tác phẩm “Kỷ nguyên của Đổi mới sáng tạo Mở”. Song song với sự phát triển của thế giới, sau hơn 30 năm không ngừng Đổi mới sáng tạo, đến năm 2020, Hệ sinh thái Đổi mới sáng tạo Mở Việt Nam có chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) đứng thứ 42/131 nền kinh tế.
Theo Chesbrough, Đổi mới sáng tạo Đóng là mô hình đổi mới khép kín, trong đó công ty có một bộ phận R&D chuyên trách, dành riêng để thực hiện nghiên cứu đổi mới trong công ty. Công ty phải tự tạo ra ý tưởng riêng, sử dụng các nguồn lực của mình để phát triển, xây dựng, tiếp thị, phân phối, phục vụ, cấp tài chính và hỗ trợ cho những ý tưởng này.
Đổi mới sáng tạo Mở là khái niệm kinh doanh khuyến khích các công ty khai thác được các nguồn đổi mới sáng tạo từ bên ngoài để cải thiện các dòng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ và rút ngắn thời gian cần thiết để mang sản phẩm tới thị trường và thương mại hóa, hoặc phát hành kết quả phát triển trong nội bộ mà chưa phù hợp với mô hình kinh doanh của công ty nhưng có thể được sử dụng hiệu quả ở đâu đó.
Hệ sinh thái Đổi mới sáng tạo Mở là tập hợp nhiều chủ thể (công ty, cá nhân, trường đại học, …) và các chủ thể này tích cực thực hiện Đổi mới sáng tạo Mở. Các chủ thể này chủ động tìm kiếm và sử dụng nhiều nguồn bên ngoài để thúc đẩy nhanh hơn quá trình Đổi mới sáng tạo và hướng tới mục đích chung.
Tại sao phải Đổi mới sáng tạo Mở?
Theo số liệu báo cáo của IBM Institute for Business Value năm 2021, lợi ích của Đổi mới sáng tạo Mở các Quản lý cấp cao tham gia khảo sát nhận định:
– 84% nhận định Đổi mới sáng tạo Mở là quan trọng đối với chiến lược tăng trưởng trong tương lai của họ.
– 61% tin Đổi mới sáng tạo Mở đem lại lợi ích hữu hình hơn Đổi mới sáng tạo Đóng.
– 63% khuyến khích nhiều ý tưởng mới từ bên ngoài tổ chức.
03 hình thức Đổi mới sáng tạo Mở phổ biến nhất hiện nay
1. Đổi mới sáng tạo Mở xã hội
Người dân, các công ty startup, công ty công nghệ, viện nghiên cứu, trường đại học hay tổ chức tư nhân, nhà nước thực hiện mô hình kinh doanh, hoạt động của tổ chức với mục tiêu giải quyết các vấn đề của xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, gia tăng lợi thế cạnh tranh cho địa phương và nâng cao chỉ số hạnh phúc của người dân địa phương.
Vào năm 2020, một tổ chức xã hội nổi bật trong Đổi mới sáng tạo Mở xã hội là dự án We Versus Virus (#WirVsVirus) của 7 tổ chức xã hội dân sự và được hỗ trợ bởi chính phủ Đức. Dự án cần giải pháp chuyển đổi số nhanh chóng trong việc lưu trữ thông tin dịch bệnh và ứng phó kịp thời với dịch bệnh, #WirVsVirus đã kêu gọi người dân tham gia đóng góp ý tưởng cùng cuộc thi Hakathon hỗ trợ 6 tháng cho các ý tưởng được chọn.
2. Đổi mới sáng tạo Mở khu vực công
Các công ty startup, công ty công nghệ, viện nghiên cứu, trường đại học hay tổ chức tư nhân, nhà nước đặt 03 mục tiêu giải quyết các vấn đề khu vực công, tăng tính đổi mới của các dịch vụ công, quan trọng hơn là đóng góp vào việc tạo ra giá trị công trong Đổi mới sáng tạo Mở lĩnh vực công.
Trong quá trình Đổi mới sáng tạo Mở khu vực công cần tiến hành đổi mới trong 03 lĩnh vực. Đầu tiên là Chính phủ cần phải đổi mới cốt lõi, thực hiện số hoá và tối ưu hoá các sản phẩm, dịch vụ công truyền thống. Tiếp theo, doanh nghiệp cần có giải pháp mới để sản xuất sản phẩm, dịch vụ hiện có. Cuối cùng, ở lớp người dân cần các giải pháp khai phá tính sáng tạo nhằm góp ý tưởng giải quyết vấn đề.
Một ví dụ điển hình trong thực hiện Đổi mới sáng tạo Mở trong khu vực công là cơ quan quản lý chính quyền chịu trách nhiệm về phần lớn mạng lưới giai thông ở thủ đô nước Anh Transport for London (TfL). TfL muốn nâng cao chất lượng cuộc sống cư dân bằng việc hướng đến một tương lai xanh, an toàn, thông minh và toàn diện hơn. TfL đã mở truy cập vào dữ liệu cốt lõi của thành phố như lịch trình, tuyến đường, giá vé, đồng thời tạo một API (Apllication Programming Interface) – Phương thức trung gian kết nối dữ liệu mở cho phép mọi người liên kết và sử dụng miễn phí. Tổ chức đã thu được nhiều kết quả thú vị rằng có hơn 700 ứng dụng được thực hiện từ kết nối dữ liệu mở, rất nhiều những hợp tác lớn với các đối tác cung cấp giải pháp công nghệ sáng tạo như Bosch, Mercedes-Benz, Immense and Samdesk, … Ngoài ra còn giúp thành lập trung tâm đổi mới vào năm 2017, một trong những trung tâm đầu tiên của cơ quan giai thông công cộng.
3. Đổi mới sáng tạo Mở trong doanh nghiệp
Các doanh nghiệp cần thực hiện những nhiệm vụ đổi mới nhằm thực hiện hoá mục tiêu giải quyết vấn đề hiện có của doanh nghiệp, gia tăng lợi thế cạnh tranh, khai phá “Blue Ocean” và đa dạng hoá nguồn ý tưởng Đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp.
Năm 2018, IKEA đã ra mắt Co-Create IKEA – nền tảng kỹ thuật số khuyến khích khách hàng và người hâm mộ phát triển sản phẩm mới. Nền tàng là không gian để thu thập ý tưởng sản phẩm được đề xuất bởi khách hàng, thực hiện chương trình IKEA Bootcamps phối hợp cùng Startups tìm giải pháp đột phá, cộng tác với sinh viên và kết nối với phòng thí nghiệm đổi mới trên khắp thế giới. Các ý tưởng tốt được IKEA đầu tư và hỗ trợ thực hiện, điều này giúp IKEA liên tục cải tiến sản phẩm với thời gian ngắn và đột phá hơn.
Bà Trần Lan Hương – Tiến sĩ ngành Khoa học Quản lý Đh Kinh tế Quốc dân nhận định: “Sự tham gia sâu hơn của các tập đoàn, doanh nghiệp vào các hoạt động đổi mới sáng tạo Mở đã trở thành xu hướng phổ biến trên thế giới. Các doanh nghiệp là bên đưa ra bài toán còn giải pháp có thể đến từ nội bộ doanh nghiệp hoặc có thể thu thập nhanh hơn, đột phá hơn từ nguồn lực bên ngoài của các chủ thể khác trong Hệ sinh thái Đổi mới sáng tạo Mở”.
(Theo nguồn bambuUP)